De Anatomie van de Ergonomie

The Anatomy of Ergonomics

published

Je bent ongetwijfeld bekend met het concept ergonomie. Je weet ook dat het iets is waar je rekening mee moet houden op je werkplek - en het liefst ook in je eigen huis. Maar wat zit er eigenlijk achter de wetenschap van de ergonomie? En wanneer en waarom zijn we ons bezig gaan houden met goede ergonomie?

De oorsprong van ergonomie

Ergonomie is een Grieks neologisme en bestaat uit "ergon", wat werk betekent, en "nomos", dat wetten betekent. De oorsprong van het woord gaat terug naar het jaar 1857, toen het voor het eerst werd gebruikt door de Poolse wetenschapper Wojciech Jastrzębowski. In de breedste zin van het woord heeft ergonomie te maken met de inrichting van de werkplek: zowel de fysieke omgeving als stoelen, bureaus en schermen, als de mentale omgeving. Disciplines zoals anatomie, fysiologie, sociologie en organisatiekunde maken deel uit van de basis van het ergonomieconcept.

Alles wat je wilt weten over ergonomie

In het algemeen gaat het bij ergonomie om het optimaal laten samenwerken van mensen en fysieke elementen. Om ons werk uit te kunnen voeren hebben we veel fysieke arbeidsinstrumenten nodig, en dit wordt alleen maar meer. Dat is echter niet altijd zo geweest. Het was pas tijdens de industrialisatie, een tijd die om een hogere productiviteit vroeg, dat men over ergonomie ging nadenken. In de jaren vijftig van de vorige eeuw vochten Deense masseuses bijvoorbeeld voor de invoering van zogenaamde bedrijfsgymnastiek onder werktijd, als onderdeel van de preventie van arbeidsletsel door uitputtende en repetitieve werkprocessen. Pas in de jaren zestig kwam de werkomgeving in Scandinavië duidelijk in beeld. In het begin ging de aandacht vooral uit naar het variëren van de taken in de fabrieken. Naarmate er een verschuiving plaatsvond naar beeldschermwerk werd er naar de ergonomie gekeken. 

Lees meer over het verband tussen werkomgeving, werkruimte en werkplek

Een internationaal perspectief

Ergonomie betreft zowel de preventie als de behandeling van werkgerelateerde aandoeningen. Europese landen verschillen echter sterk in de nadruk die ze op ergonomie en op de hulpmiddelen op de werkplek leggen.

Scandinavische landen hebben een lange weg afgelegd op het gebied van ergonomie en kennen een lange traditie van aandacht voor preventieve maatregelen. Deze landen hebben zich met name gerealiseerd dat werkgerelateerd letsel moeilijk te behandelen is en preventie daarom des te belangrijk is. Daarom voeren zij jaarlijks evaluaties uit op de werkplek uit en benoemen zij " veiligheidsadviseurs " onder de werknemers.

Terug naar het heden

"Moderne ergonomie" is een tak van wetenschap die bestudeert hoe het lichaam functioneert en hoe een werkomgeving kan worden aangepast aan de natuurlijke bewegingen van het menselijk lichaam. Het tegenovergestelde, dus wanneer het lichaam zich moet aanpassen aan de werkomgeving en het ontwerp ervan, is een verouderde benadering van de ergonomie. De moderne ergonomie ontstond in het midden van de jaren zeventig van de vorige eeuw. Tot op de dag van vandaag beïnvloedt deze wetenschap het ontwerp en de productie van meubels. Vooral voor ergonomische kantoormeubels is in onze huidige maatschappij meer en meer aandacht. De snelle technologische ontwikkelingen doen zich ook voor binnen de moderne ergonomie, en dat is positief. Bedrijven kunnen hierdoor beter inspelen op de behoeftes van werknemers. Denk bijvoorbeeld aan een technologisch ontworpen muis of een curved beeldscherm. Beide tools zorgen ervoor dat medewerkers hun lichaam minimaal belasten, en zo prettiger en efficiënter werken.

De benadering van het concept van ergonomie is vaak afhankelijk van de branche waarin je werkzaam bent. Als je op kantoor met een computer werkt wordt de nadruk meestal gelegd op de inrichting van de kantoorruimte en het kantoormeubilair. Dit geldt ook voor werknemers in de gezondheidszorg en het onderwijs, die overwegend zittend voor een beeldscherm werken. Bij meer fysiek werk in een fabriek, of bij het zwaardere buitenwerk, ligt de focus grotendeels op het variëren van de fysieke werkposities, de juiste tiltechnieken en de daarbij behorende hulpmiddelen.

Onafhankelijk van de branche waarin je werkt: een goede benadering van ergonomie zorgt voor gelukkigere en gezondere werknemers. Dit leidt weer tot een hogere productiviteit en een vermindering van de gezondheidskosten voor het bedrijf.

Mini-encyclopedie van de ergonomie

  • MSD: Musculoskeletal Disorder (spier- en botaandoeningen)
  • RSI: Repetitive Strain Injury (verzamelnaam voor spier- en gewrichtsklachten aan handen, polsen, armen, schouders of nek)
  • Profylactisch ergonomisch werken: preventief ergonomisch werken
  • EGA: repetitief werk
  • OHS: Bedrijfsarts